Ο έλεγχος των νοητικών λειτουργιών ή διαφορετικά η νευροψυχολογική εκτίμηση, αποτελεί πάντα αναπόσπαστο μέρος ενός πλήρους νευρολογικού ελέγχου. Στο κέντρο μας διαρκεί 30-45 λεπτά και προτείνεται να γίνεται σε ετήσια βάση.
Αν η μαγνητική τομογραφία είναι η «φωτογραφία του εγκεφάλου, τότε η νευροψυχολογική εκτίμηση δείχνει τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλος. Η διάγνωση των νοσημάτων του εγκεφάλου γίνεται με τον συνδυασμό αυτών ακριβώς των εξετάσεων.
Στόχος της νευροψυχολογικής εξέτασης είναι η λεπτομερής διερεύνηση των νοητικών λειτουργιών, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένα τεστ και εργαλεία. Πολλοί νομίζουν ότι οι νοητικές λειτουργίες είναι μόνο η μνήμη. Ωστόσο ο έλεγχος των νοητικών λειτουργιών αφορά το σύνολο των νοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου όπως η προσοχή, ο λόγος, η οπτικοχωρική αντίληψη, η κρίση, η ανάκληση πληροφοριών κ.α
Ο εντοπισμός των διαταραχών μνήμης ακόμα και αν είναι ήπιες και σε αρχικό στάδιο είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόγνωση και θεραπεία των ασθενών.
Για παράδειγμα το πρώτο σύμπτωμα της άνοιας λόγω νόσου Αλτσχάιμερ είναι η διαταραχή στην εγχάραξη νέων μνημονικών παραστάσεων και πληροφοριών, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μη θυμάται τα πρόσφατα γεγονότα.
Συχνά παρουσιάζεται επίσης διαταραχή στην αντίληψη του χώρου, του χρόνου και της εύρεσης λέξεων. Στους ασθενείς με Πάρκινσον, η άνοια μπορεί να αρχίσει με διαταραχές στη μνήμη, την ικανότητα συγκέντρωσης και την κρίση, και με άλλα συμπτώματα. Ειδικότερα, σύμφωνα με μελέτες το 84% ασθενών με ν. Πάρκινσον εμφανίζουν νοητική έκπτωση και το 48% από αυτούς διαγιγνώσκονται στη πορεία με άνοια.
Πολύ πριν εκδηλωθεί η άνοια, που συνήθως εμφανίζεται μετά τα 65 έτη, πολλοί άνθρωποι εκδηλώνουν ήπια νοητική διαταραχή (ή ήπια γνωστική έκπτωση), που μερικές φορές αποτελεί πρόδρομη κατάστασή της. Οι πάσχοντες από αυτήν συνήθως είναι μεσήλικες, κυρίως 50άρηδες και 60άρηδες, που παραπονιούνται ότι δυσκολεύονται νοητικά (π.χ. ξεχνούν κάποια ραντεβού, δυσκολεύονται μερικές φορές να βρουν τη λέξη που θέλουν να πουν, δυσκολεύονται να κάνουν έναν προγραμματισμό κ.λπ.), χωρίς όμως να διαταράσσεται η καθημερινή λειτουργικότητα τους. Στο 12% των περιπτώσεων, η διαταραχή αυτή εξελίσσεται σε άνοια, ενώ ακόμα και σε άτομα με καθ’ όλα φυσιολογική νοητική λειτουργία ένα ποσοστό (περίπου 2%) παρουσιάζουν μεγαλώνοντας άνοια
Η εξέταση εκλογής των ασθενών είναι ο συνδυασμός της νευρολογικής και νευροψυχολογικής εκτίμησης, με στόχο την εμπεριστατωμένη επιστημονική διερεύνηση του ασθενούς, ώστε να τεθεί η ορθή διάγνωση και να ακολουθήσει τη φαρμακευτική και μη φαρμακευτική θεραπεία για την καλύτερη ποιότητα ζωής.
Ο έλεγχος των νοητικών λειτουργιών είναι μια απαραίτητη εξέταση που πρέπει να κάνουν μια φορά το χρόνο άτομα με κληρονομικό ιστορικό άνοιας, άτομα με διαταραχές στη μνήμη και άτομα τρίτης ηλικίας ακόμα και αν δεν έχουν παρατηρήσει δραματικές αλλαγές στην καθημερινότητα τους, για προληπτικούς λόγους.
